Cúm A là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính. Trong đa số trường hợp, người mắc cúm A diễn biến nhẹ và phục hồi sau 5 – 7 ngày mắc bệnh. Tuy nhiên, ở một số đối tượng nguy cơ cao, cúm A có thể diễn biến nặng, dẫn đến hàng loạt biến chứng nguy hiểm đe dọa sức khỏe người bệnh. Vậy, Bị cúm A có cần nhập viện không?
Cúm A có cần nhập viện không?
Việc quyết định có cần nhập viện khi bị cúm A hay không phụ thuộc hoàn toàn vào mức độ nghiêm trọng của triệu chứng và tình trạng sức khỏe tổng thể của bệnh nhân. Trong khi đa số trường hợp cúm A chỉ cần điều trị tại nhà bằng thuốc giảm đau, hạ sốt, nghỉ ngơi và bổ sung nước, một số trường hợp lại đòi hỏi sự can thiệp y tế khẩn cấp.
Cúm A nếu được điều trị sớm và đúng cách, trong đa số các trường hợp thường sẽ diễn tiến nhẹ, khỏi bệnh sau 5 – 7 ngày mà không để lại di chứng. Tuy nhiên, đây vẫn được xem là căn bệnh diễn biến nhanh, tiềm ẩn nhiều nguy hiểm ở những đối tượng nguy cơ cao và có khả năng bùng phát thành đại dịch.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) có khoảng 1 tỷ ca mắc cúm mùa hằng năm, trong đó có 3 đến 5 triệu ca bệnh nặng. Cúm là nguyên nhân dẫn đến 290.000 – 650.000 ca tử vong do bệnh hô hấp mỗi năm. 90% số ca tử vong ở trẻ dưới 5 tuổi xảy ra ở các nước đang phát triển là do nhiễm trùng đường hô hấp dưới liên quan đến cúm.
1. Cúm A cần nhập viện khi có những triệu chứng nghiêm trọng
Cúm A cần nhập viện khi xuất hiện các dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm như: sốt cao liên tục trên 39 độ C không đáp ứng với:
- Thuốc hạ sốt;
- Co giật;
- Khó thở, thở nhanh hoặc nhịp thở bất thường;
- Đau ngực hoặc đau cơ dữ dội;
- Tím tái môi và đầu chi;
- Li bì, mệt mỏi bất thường;
- Nôn trớ nhiều;
- Tiêu chảy nặng;
- Giảm ý thức hoặc thay đổi trạng thái tinh thần.
Những triệu chứng này cho thấy bệnh đang tiến triển nặng và có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, viêm não, viêm cơ tim hoặc suy hô hấp.
Theo đó, các chuyên gia y tế cảnh báo, khi gặp các dấu hiệu nguy hiểm sau, người bệnh cúm A cần nhập viện khẩn cấp:
- Sốt cao trên 39 độ C, không đáp ứng thuốc hạ sốt hoặc co giật;
- Khó thở, thở nhanh, nhịp thở bất thường;
- Đau ngực, đau cơ nhiều;
- Tím môi và đầu chi, tay chân lạnh;
- Trẻ li bì, mệt mỏi, ăn kém, nôn nhiều…
2. Cúm A cần nhập viện đối với những người nguy cơ cao
Bị cúm A có cần nhập viện không? Đối tượng nào cần? Một số nhóm người dễ bị biến chứng nặng khi mắc cúm A và cần được theo dõi sát sao, thậm chí nhập viện ngay cả khi triệu chứng chưa quá nghiêm trọng. Đây là những đối tượng cần sự thận trọng cao:
2.1. Tuổi tác
Cúm A có xu hướng nghiêm trọng hơn ở trẻ nhỏ dưới 5 tuổi, đặc biệt là trẻ dưới 12 tháng tuổi và người cao tuổi trên 65. Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hằng năm có khoảng 5 – 10% người lớn và 20 – 30% trẻ em toàn thế giới nhiễm cúm.
Trong đó, trẻ càng nhỏ khi mắc cúm A càng dễ trở nặng. Do trẻ nhỏ có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, sức đề kháng với cúm A kém. Miễn dịch thụ động nhận được từ người mẹ chỉ duy trì trong vòng 3 – 6 tháng sau sinh, sau đó dần suy giảm và “cạn kiệt”. Cơ thể trẻ nhỏ bé, khi bị các tác nhân gây bệnh như virus cúm A tấn công lần đầu tiên có thể tiến triển nặng dù có được điều trị kịp thời.
Ở người cao tuổi trên 65, tuổi càng cao, sức khỏe càng yếu do cơ chế thoái hóa tự nhiên. Nhiều chức năng cơ thể của người cao tuổi suy giảm, trong đó có chức năng đề kháng. Do đó, người cao tuổi dễ mắc bệnh cúm A, thời gian mắc bệnh và phục hồi có thể kéo dài, nguy cơ tái phát bệnh và biến chứng cao.
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Hoa Kỳ ước tính, 70 – 85% số ca tử vong và 50 – 70% số ca nhập viện liên quan đến cúm là ở những người từ 65 tuổi trở lên.
2.2. Người suy giảm miễn dịch hoặc mắc bệnh nền mạn tính
Người có các bệnh lý nền tim mạch, phổi, thận, tiểu đường…, sức khỏe vốn yếu hơn người bình thường là nguyên nhân mắc cúm dễ dàng và biến chứng nặng gây viêm phổi cấp, viêm cơ tim, viêm màng não,…
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, người có bệnh lý nền tim mạch khi mắc cúm có nguy cơ tử vong cao gấp 5 lần; người có bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính mắc cúm nguy cơ tử vong gấp 12 lần và người có các bệnh như đái tháo đường, cao huyết áp, thận mạn tính, gan mạn tính, béo phì,… mắc cúm có nguy cơ tử vong gấp 20 lần.
Ngoài ra, người có hệ miễn dịch suy yếu như bệnh nhân ung thư, bệnh nhân ghép tạng, người sử dụng steroid trong thời gian dài hay người HIV/AIDS,… là những đối tượng dễ mắc cúm và tăng nguy cơ gặp các biến chứng do cúm.
2.3. Phụ nữ mang thai
Hệ miễn dịch của phụ nữ giảm đi trong quá trình mang thai, nên rất dễ bị các loại vi khuẩn, virus tấn công, gây bệnh. Trong đó, có virus cúm. Mẹ bầu nhiễm cúm có thể dẫn đến hàng loạt biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, viêm não, nhiễm trùng huyết,…
Ngoài ra, nhiễm cúm trong thai kỳ còn tăng nguy cơ trẻ sinh non hoặc trẻ sinh ra bị suy dinh dưỡng. Thậm chí, cúm ở phụ nữ mang thai còn có thể dẫn đến thai chết lưu hoặc tử vong ngay trong tuần đầu tiên trẻ chào đời. Mẹ bầu nhiễm cúm còn có thể khiến thai nhi mắc các dị tật bẩm sinh ở não, cột sống hoặc tim. Lúc chào đời trẻ có thể bị dị tật ống thần kinh, hở hàm ếch, đục thủy tinh thể,…
Điều trị bệnh cúm A tại bệnh viện như thế nào?
Các bệnh nhân nhiễm cúm A phải nhập viện điều trị thông thường là các trường hợp nặng, có biến chứng. Trong thời gian nhập viện, bệnh nhân có thể được bác sĩ chỉ định truyền dịch qua đường tĩnh mạch, điều chỉnh mất cân bằng điện giải, sử dụng kháng sinh điều trị nhiễm khuẩn (nếu có) và các biện pháp điều trị hỗ trợ khác được thực hiện song song với thuốc kháng virus để điều trị hoặc dự phòng.
Trường hợp bệnh nhân suy hô hấp cấp tính thứ phát do cúm cần được điều trị bằng cách thở máy không xâm lấn hoặc xâm lấn. Các trường hợp suy hô hấp cấp cần sử dụng phương pháp oxy hóa qua màng ngoài cơ thể hay còn được gọi là ECMO.
Khi nào có thể điều trị cúm A tại nhà?
Trong hầu hết các trường hợp nhiễm cúm A không xuất hiện biến chứng, bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân điều trị tại nhà. Quá trình điều trị cúm A tại nhà chủ yếu xoay quanh việc dùng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ, uống nhiều nước, xây dựng chế độ dinh dưỡng và nghỉ ngơi khoa học.
Điều trị và chăm sóc cho người bệnh cúm A tại nhà
Bị cúm A có cần nhập viện không? Nếu không thì điều trị tại nhà như thế nào? Trong quá trình điều trị cúm A tại nhà , người bệnh cần tuân thủ việc sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ. Một số loại thuốc kháng virus thường được chỉ định nhằm ngăn chặn sự lây lan và phát triển của virus cúm bao gồm: Oseltamivir (Tamiflu) và Zanamivir (Relenza).
Ngoài ra, thuốc kháng sinh sẽ không được sử dụng trong điều trị cúm A, trừ trường hợp xuất hiện các biến chứng liên quan đến vi khuẩn.
Về chế độ dinh dưỡng, người bệnh cúm A cần được bổ sung đầy đủ đạm, béo, bột đường, vitamin và khoáng chất trong những bữa ăn hàng ngày. Người bệnh nên ăn nhiều rau xanh để bổ sung nguồn vitamin tự nhiên, đặc biệt là vitamin nhóm B, C.
Uống nhiều nước để bù lại lượng nước và điện giải mất đi do sốt hay đổ mồ hôi khi mắc cúm. Đối với trẻ nhỏ trong giai đoạn bú mẹ có thể bú nhiều hơn và chia các cữ bú mẹ thành nhiều cử nhỏ để đảm bảo trẻ được cung cấp đủ chất dinh dưỡng và kháng thể chống chọi lại virus cúm.
Song song với chế độ dinh dưỡng, người bệnh cần được nghỉ ngơi và ngủ đủ giấc để mau hồi phục sức khỏe. Người bệnh cúm A vẫn cần đảm bảo vệ sinh bằng việc tắm hằng ngày bằng nước ấm trong khoảng 10-15 phút, vệ sinh đường thở và họng bằng nước muối sinh lý. Mặc quần áo thoáng mát có khả năng thấm hút mồ hôi tốt.
Lưu ý, trong quá trình điều trị cúm A, người chăm sóc (nếu có) cần đảm bảo vệ sinh, hạn chế tiếp xúc với người khác để tránh lây nhiễm chéo. Nếu sau 7 ngày chăm sóc tại nhà, tình trạng bệnh không có dấu hiệu thuyên giảm cần đến bệnh viện để được hỗ trợ.
Các biến chứng nguy hiểm của cúm A cần theo dõi
Mắc cúm A có phải nhập viện không? Biến chứng nào nên chú ý khi mắc cúm A? Ở những đối tượng nguy cơ cao, cúm A có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng. Có thể kể đến như:
1. Viêm phổi
Có thể nói, cúm và viêm phổi có liên quan mật thiết với nhau. Khi nhiễm cúm, niêm mạc đường hô hấp bị tổn thương, tạo điều kiện thuận lợi cho các tác nhân gây bệnh khác xâm nhập gây viêm phổi. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh (CDC) Hoa Kỳ, từ năm trong giai đoạn 2010 – 2020, mỗi năm thế giới sẽ có khoảng 9 – 45 triệu ca cúm, trong đó có hơn 61.000 trường hợp tử vong do biến chứng viêm phổi.
2. Nhiễm trùng huyết
Nhiễm trùng huyết thường gặp khi hệ miễn dịch phản ứng quá mức với tình trạng nhiễm trùng, dẫn đến việc tấn công ngược lại cơ thể, gây tổn thương cơ quan. Biến chứng nhiễm trùng huyết thường không phổ biến, song diễn biến rất nhanh đe dọa tính mạng người bệnh. Đặc biệt là những người bệnh nền như tim mạch, phổi tắc nghẽn mạn tính, cúm có thể dẫn đến các đợt cấp nghiêm trọng hơn.
3. Suy hô hấp
Hội chứng suy hô hấp cấp xảy ra do virus cúm làm tổn thương hàng rào nội mô, rò rỉ chất lỏng vào phế nang và gây suy hô hấp. Tình trạng này kéo dài có khả năng gây khó thở, thở rít, tăng nguy cơ nhập viện thở máy. Điển hình như trường hợp của bé trai 4 tuổi mắc cúm A được đưa vào Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP.HCM cấp cứu trong tình trạng nguy kịch: suy hô hấp nặng, tụt huyết áp, tím tái vào tháng 9/2024.
Sau khi được đặt nội khí quản, thở máy, truyền dịch, dùng thuốc trợ tim và lọc máu, tình trạng bé đã được cải thiện đáng kể. May mắn sau một tuần, bé đã hồi phục và xuất viện. Ca bệnh này cho thấy sự nguy hiểm của cúm A và tầm quan trọng của việc can thiệp y tế kịp thời trong trường hợp cúm A nặng.
4. Viêm cơ tim
Biến chứng viêm cơ tim cũng khá hiếm gặp nhưng lại có tỷ lệ tử vong cao. Theo tạp chí khoa học Sciencedirect, tỷ lệ viêm cơ tiêm do cúm là khoảng 1 – 11%. Tỷ lệ viêm cơ tim do cúm chiếm khoảng 10% trong số các trường hợp viêm cơ tim.
Cách phòng ngừa tái phát bệnh cúm A
Bị cúm A có cần nhập viện không? Cách phòng ngừa bệnh như thế nào? Để phòng ngừa nguy cơ mắc bệnh cúm A và tái phát, người dân cần tránh tiếp xúc với người nhiễm và nghi nhiễm. Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và tránh đưa tay lên mắc mũi miệng, che miệng khi ho, hắt hơi và thường xuyên vệ sinh cá nhân, lau chùi môi trường sống, môi trường làm việc.
Hơn hết, trẻ em từ 6 tháng tuổi trở lên và người lớn cần tiêm vắc xin phòng cúm A. Hiện nay, Việt Nam đang có các loại vắc xin phòng cúm Tứ giá mới nhất bao gồm: Influvac Tetra(Hà Lan) và Vaxigrip Tetra (Pháp), có khả năng phòng 4 chủng virus cúm nguy hiểm nhất hiện nay bao gồm A/H3N2, A/H1N1, B/Yamagata, B/Victoria.
Trẻ từ 6 tháng tuổi đến dưới 9 tuổi tiêm hai mũi cách nhau tối thiểu 4 tuần. Trẻ từ 9 tuổi trở lên và người lớn tiêm một mũi và nhắc lại hằng năm. Các chuyên gia khuyến cáo tiêm vắc xin cúm nên nhắc lại mỗi năm do virus cúm có khả năng thay đổi tính kháng nguyên liên tục theo chu kỳ hằng năm. Sau khi Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cập nhật chủng cúm, nhà sản xuất sẽ căn cứ để sản xuất vắc xin hiệu quả nhất trong việc phòng ngừa các chủng virus cúm của năm đó.
Vắc xin cúm có hiệu quả phòng bệnh đến 90%, giảm tỷ lệ tử vong cũng như giảm nguy cơ tăng nặng các bệnh đang mắc, nguy cơ đồng nhiễm các loại virus và vi khuẩn khác. Ở người lớn tuổi, tiêm vắc xin giảm 60% nguy cơ mắc bệnh và đến 80% nguy cơ tử vong bởi các vấn đề liên quan đến cúm.
Như vậy, thắc mắc Bị cúm A có cần nhập viện không đã được giải đáp, bị cúm A trong hầu hết trường hợp sẽ được bác sĩ chỉ định điều trị tại nhà, tuy nhiên ở những đối tượng nguy cơ cao như trẻ nhỏ, người cao tuổi trên 65, người có bệnh nền, suy giảm miễn dịch, phụ nữ mang thai dễ xuất hiện biến chứng và cần nhập viện để được điều trị theo dõi. Do đó, người dân cần chủ động tiêm vắc xin phòng cúm A để giảm thiểu tối đa nguy cơ mắc bệnh, biến chứng, tử vong do cúm A mang lại.